R&D i IP Box – kako zakon podstiče inovacije?
Podsticanje inovacija i ulaganje u istraživanje i razvoj u cilju unapređenja konkurentnosti na tržištu postale su predmet brojnih poreskih podsticaja u Republici Srbiji.
Poreski podsticaji se uglavnom odnose na lica koja izvrše direktno ili indirektno ulaganje u kapital startapa, manje osnovice poreza, kao i brojna poreska oslobođenja.
Među pomenutim poreskim podsticajima posebno se ističu dvostruko priznavanje troškova koji nastaju u vezi sa aktivnostima istraživanja i razvoja – Research & Development (u daljem tekstu: R&D) i IP Box.
R&D podsticaj
Suština R&D podsticaja je u tome da se poreskom obvezniku priznaju nastali troškovi u dvostrukom iznosu koji su neposredno povezani sa njegovim istraživanjem u Republici Srbiji u cilju smanjenja njegovog oporezivog prihoda.
Istraživanje, na primer, može da se odnosi na traženje novog leka, razvoj i usavršavanje novog softvera, razvoja tehnologije automobila..
Pojam istraživanja je preuzet iz Međunarodnog računovodstvenog standarda 38, prema kojem isto treba da bude i originalno i planirano i preduzeto u cilju sticanja novog naučnog ili tehničkog znanja i razumevanja.
Da bi obveznik stekao pravo na korišćenje ovog podsticaja, potrebno je da istraživanje i razvoj obavlja isključivo na teritoriji Republike Srbije, što će se desiti u situaciji kada najmanje 90% svih zaposlenih koji su angažovani na ovim poslovima svoje aktivnosti obavlja na teritoriji Republike Srbije.
Sa druge strane, pravo na korišćenje ovog podsticaja ne zavisi od postizanja uspeha u projektu, što znači eventualni neuspeh obveznika ne utiče na njegovo pravo da koristi ovaj podsticaj.
Na primer, ako u firmi ima 10 zaposlenih koji su angažovani na jednom projektu razvoja u Republici Srbiji, od kojih devetoro zaposlenih radi na teritoriji Republike Srbije, a jedan zaposleni u inostranstvu, firma će imati pravo na korišćenje ovog podsticaja jer 90% zaposlenih koji su angažovani na ovom projektu obavlja svoje aktivnosti u Republici Srbiji.
Međutim, ako bi za usluge razvoja bila angažovana lica koja nisu u radnom odnosu u toj firmi, odnosno lica koja u njoj nisu zaposlena, firma ne bi imala pravo na korišćenje ovog podsticaja zato što nijedan zaposleni ne bi bio angažovan na projektu razvoja.
IP Box podsticaj
Suština ovog poreskog podsticaja je da se iz poreske osnovice izuzme 80% kvalifikovanog prihoda.
Korisnik ovog podsticaja je startap koji je sam sprovodio aktivnosti R&D na teritoriji Republike Srbije, gde je kao rezultat nastalo autorsko delo koje je deponovao u Registar Zavoda za intelektualnu svojinu.
Takođe, startap može da iskoristi IP Box podsticaj i ako trećem licu ustupi korišćenje autorskog dela (npr. ugovorom o licenci).
Dakle, ovaj podsticaj omogućava pravnim licima da umanje poresku osnovicu za prihode ostvarene od autorskih prava, patenata i drugih oblika intelektualne svojine kako bi im se olakšalo investiranje u istraživanje i razvoj novih tehnologija.
Kvalifikovani prihod koji pravna lica ostvaruju, a koji je predmet ovog podsticaja se računa tako što se izračuna ukupan iznos prihoda koje je pravno lice ostvarilo u poreskom periodu po osnovu naknade za iskorišćavanje prava intelektualne svojine, nakon čega se od njega oduzima ukupan iznos kvalifikovanih rashoda i taj iznos se na kraju množi procentom kojim je izraženo učešće ukupnih kvalifikovanih rashoda u ukupnim troškovima koji su nastali u vezi sa korišćenjem predmeta intelektualne svojine.
Zaključak
Korišćenje R&D i IP Box poreskih podsticaja u Republici Srbiji igra značajnu ulogu u podsticanju inovacija i ekonomskom razvoju zemlje.
Ovi poreski podsticaji omogućavaju kompanijama da investiraju u istraživanje i razvoj novih tehnologija i inovacija, znajući da će biti nagrađene poreskim olakšicama za svoj trud.
Kroz ove primere, vidimo konkretne koristi koje kompanije mogu ostvariti kroz korišćenje ovih poreskih podsticaja, što ih dodatno motiviše da budu inovativne i konkurentne na tržištu.
